Rehabilitacja kardiologiczna jest niezbędnym elementem leczenia po zawale
Układ krążenia jest odpowiedzialny za dostarczanie krwi, a w niej tlenu i substancji odżywczych do wszystkich komórek organizmu (a jest ich aż kilkadziesiąt bilionów), odprowadza także z nich produkty przemiany materii. Ten skomplikowany system naczyń, poprzez grę hormonalną oraz układ nerwowy współpracuje z innymi narządami w organizmie adaptując się tak, aby zaopatrzyć w odpowiednią ilość krwi wszystkie komórki organizmu. Nic więc dziwnego, że łączna długość naczyń krwionośnych, na które składają się tętnice, żyły oraz naczynia włosowate, wynosi ok. 100 000 kilometrów, a serce pompuje do krwioobiegu ok. 5-6 litrów krwi na minutę, co stanowi ok. 7 tysięcy litrów krwi na dobę. Jest to zatem jeden z najważniejszych układów w organizmie. Niestety z powodu miażdżycy, zaburzeń metabolicznych, palenia papierosów, złych zwyczajów żywieniowych czy braku ruchu ten skomplikowany i czuły układ może ulec trwałemu uszkodzeniu, a to z kolei prowadzi do niewydolności innych narządów, takich jak nerki, mózg czy wątroba. Dlatego, jak wynika z danych GUS, choroby układu krążenia stanowią główną przyczynę zgonów w Polsce. Osiągnięcia medycyny ostatnich dekad XX wieku, zwłaszcza w zakresie intensywnej terapii, kardiologii inwazyjnej i kardiochirurgii sprawiły, że coraz więcej pacjentów jest w stanie przeżyć zawał serca a następnie wrócić do normalnej aktywności. Wymaga to jednak dużego wysiłku zarówno pacjenta jak i szerokiego grona lekarzy specjalistów wśród których bardzo ważna rola przypada zespołowi rehabilitacji medycznej. Zadaniem kompleksowej rehabilitacji jest umożliwienie powrotu ciężko chorych pacjentów do normalnego życia. Niestety, o ile każdy z nas wie, że ostre stany takie jak zawał serca, czy ostra niewydolność serca, powinny być leczone w szpitalu, to świadomość konieczności poddania się rehabilitacji po incydencie kardiologicznym nie jest już taka oczywista. A przecież według randomizowanych badań, dzięki rehabilitacji, ryzyko zgonu z przyczyn sercowych zmniejsza się aż o 26%, a ryzyko kolejnej hospitalizacji o 30% .
Głównym zadaniem rehabilitacji więc jest przywrócenie sprawności fizycznej i sprawności ruchowej, co pozwala na łatwiejsze wykonywanie czynności życia codziennego i podejmowanie różnych aktywności rekreacyjnych, a nawet uprawianie sportu. Możliwe jest ograniczenie negatywnych psychicznych skutków choroby, poprawienie stanu emocjonalnego (zmniejszenie lęku, depresji, wrogości i poprawa samooceny). Powinna więc być prowadzona przez wysokiej jakości fizjoterapeutów ale także pełnego zaplecza specjalistów w zakresie Chorób Wewnętrznych i Kardiologii, a także logopedów, dietetyków i psychologów, a tych ostatnich zwłaszcza dla pacjentów charakteryzujących się cechami osobowości i zachowania sprzyjającymi występowaniu chorób układu krążenia (skłonni do rywalizacji, gniewu i wrogości, nadmiernie zaangażowani w pracę zawodową, reagujący na trudności silnymi negatywnymi emocjami, depresyjni, odczuwający lęki) lub dla tych którzy przeżyli silne sytuacje stresowe (np. utrata bliskiej osoby, utrata pracy).
„Rehabilitacja po incydencie kardiologicznym powinna być rozumiana jako nieodzowna część leczenia kardiologicznego i ma za zadanie usprawnić wydolność fizyczną, ułatwić rekonwalescencję, pomóc w wdrożeniu zdrowego stylu życia, czy reagować w razie konieczności pomocą psychologiczną. Zwiększa ona szanse na przeżycie, wydolność fizyczną, poprawia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, zmniejsza ryzyko kolejnego zawału, niewydolności serca, udarów mózgu, zatorowości płucnej, czy zakrzepicy kończyn dolnych. Poprzez lepsze ukrwienie zapobiega niedokrwieniu mięśnia sercowego, poprawia regenerację tkanek oraz komórek nerwowych i tym samym sprawność umysłową. Poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia, poradnictwo w zakresie zdrowego trybu życia możemy nierzadko przywrócić jakość życia pacjenta przed hospitalizacją. Nie zapominajmy też, że powinna być bezpieczna, dostosowana do danego pacjenta (bo przecież każdy z nas jest inny), multidyscyplinarna i skojarzona z opieką lekarzy wielu specjalności, a także fizjoterapeutów tak, aby jak najbezpieczniej i najlepszymi rezultatami usprawnić chorego po incydencie kardiologicznym. Jest na tyle ważna, że powinna być wybierana tylko w najlepszych ośrodkach rehabilitacyjnych” – mówi dr Paweł Teperek, Kierownik Medyczny Kliniki Rehabilitacyjnej Marianna Grupy ORPEA.
Proces rehabilitacji kardiologicznej może się odbywać stacjonarnie w oddziałach rehabilitacji kardiologicznej bądź w warunkach ambulatoryjnych (oddział lub ośrodek rehabilitacji dziennej). Od niedawna jest dostępna możliwość telerehabilitacji pod nadzorem sprzętu telemedycznego. Jest to wyjątkowo wygodna forma dla pacjentów, którzy po krótkim pobycie w Ośrodku mogą wykonywać odpowiednie ćwiczenia w domu.
Kompleksową rehabilitację kardiologiczną dzielimy na wczesną (etap I i II) oraz późną (etap III).
Etap I rehabilitacji odbywa się w szpitalu bezpośrednio po opanowaniu ostrego stanu choroby, na oddziale intensywnej opieki medycznej, oddziale pooperacyjnym, oddziale kardiologii, chorób wewnętrznych lub rehabilitacji kardiologicznej. Celem pierwszego etapu jest osiągnięcie przez chorego samodzielności i samowystarczalności w zakresie codziennych czynności oraz przeciwdziałanie skutkom unieruchomienia.
Etap II rehabilitacji kardiologicznej może być prowadzony na kilka sposobów:
– Rehabilitacja stacjonarna, prowadzona przez oddziały rehabilitacji kardiologicznej, dedykowana jest pacjentom z wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, z chorobami współistniejącymi oraz mieszkającym w miejscowościach odległych od ośrodków rehabilitacji ambulatoryjnej.
– Rehabilitacja ambulatoryjna prowadzona jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kardiologicznej. W tej formie rehabilitacji uczestniczą zwykle pacjenci młodsi, z niepowikłanym przebiegiem choroby i pierwszego etapu rehabilitacji.
– Rehabilitacja „hybrydowa”- po początkowym okresie rehabilitacji w warunkach stacjonarnych lub ambulatoryjnych, pacjent kontynuuje rehabilitację w domu, pod nadzorem telemedycznym.
Dzięki specjalnym urządzeniom pacjenci kardiologiczni mogą rozpocząć rehabilitację w trybie stacjonarnym, a kontynuować ją we własnym domu. Specjaliści oceniają stan kliniczny i wydolność fizyczną oraz opracowują indywidualny plan treningowy. Po tygodniu rehabilitacji stacjonarnej, pacjent kontynuuje ćwiczenia w domu. Jest wtedy wyposażony w urządzenie, które umożliwia wykonanie czynności niezbędnych do rozpoczęcia sesji treningowej. Są to:
- pomiar ciśnienia i masy ciała
- badanie EKG przed rozpoczęciem ćwiczeń
- odebranie telefonu z Ośrodka i udzielenie odpowiedzi na kilka standardowych pytań
- badanie EKG rozpoczynające sesję
- wykonanie kilku cykli ćwiczeń, badań EKG i odpoczynków zgodnie z wytycznymi aparatu
Po zakończeniu sesji treningowej, urządzenie automatycznie przesyła zgromadzone dane (EKG, poziom saturacji). Jest to rehabilitacja zarezerwowana dla pacjentów, którzy chcieliby powrócić do domu po leczeniu szpitalnym ale chcą prowadzić rehabilitację aby zwiększyć swoje szanse na wyleczenie.
Etap III rehabilitacji kardiologicznej, czyli rehabilitacja późna, prowadzony jest przez Oddziały Dzienne Rehabilitacji Kardiologicznej, Poradnie Rehabilitacji, Szpitale uzdrowiskowe. Celem rehabilitacji późnej jest podtrzymanie dotychczasowych efektów leczenia i rehabilitacji, dalsza poprawa wydolności wysiłkowej oraz motywowanie do kontynuacji prozdrowotnego stylu życia.
Jak skorzystać
Skierowanie na rehabilitację kardiologiczną w ośrodku/oddziale dziennym wystawia lekarz oddziału kardiologii lub kardiochirurgii, oddziału chorób wewnętrznych, poradni kardiologicznej lub rehabilitacyjnej. Skierowanie od właściwego lekarza wystarczy przesłać na adres mailowy marianna@orpea.pl, a oryginał dostarczyć do Kliniki rehabilitacyjnej MARIANNA (Trasa Lubelska 13, Majdan, gm. Wiązowna) w ciągu 14 dni.
Podobne wpisy
Zawał, udar, wypadek – w takich sytuacjach najważniejsze jest oczywiście uratowanie życia. Jednak o jego jakości po takim zdarzeniu w dużej mierze decyduje przyjęty model leczenia, a szczególnie podjęta w odpowiednim momencie profesjonalna rehabilitacja. Czytaj więcej
1,5 mln Polaków ma rozpoznaną chorobę wieńcową, u 90 tys. rocznie rozpoznajemy ostry zespół wieńcowy, a 170 tys. trafia do szpitala z powodu niewydolności serca. Co 11. pacjent po zawale umiera w ciągu roku od wypisu – alarmuje Polskie Towarzystwo Kardiologiczne. Czytaj więcej