Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera w trudnym czasie pandemii

Jeszcze pięć lat temu w Europie było ok. 10,5 miliona osób z chorobą Alzheimera. Prognozy mówią, że w ciągu 10 najbliższych lat, ta liczba wzrośnie do 13,5 milionów, a w 2050 r. do prawie 19 milionów. W Polsce będzie wtedy milion osób borykających się z tym schorzeniem, trzy razy więcej niż obecnie. Problem dotyczy grupy wiekowej 65+. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem: pomiędzy 65-69 rokiem życia na chorobę zapada 2 proc. populacji, podczas gdy wśród 90-latków choruje już 40 proc.

Okres pandemii dotknął praktycznie każdego z nas – izolacja, niepewność, strach, natłok informacji – to wszystko może przytłoczyć. Jak poinformowali lekarze uczestniczący w niedawnej Konferencji na temat wpływu pandemii na sytuację osób z chorobą Alzheimera, wśród większości pacjentów nasiliły się takie objawy jak: pogorszenie stanu psychicznego, zaburzenia zachowania i świadomości (głównie z powodu odwodnienia organizmu), depresja, niepokój.

Na pytanie: jak obecna sytuacja wpływa na podopiecznych domów opieki odpowiada psycholog Maja Juśkiewicz-Duda z wrocławskiego domu opieki Rezydencja Na Dyrekcyjnej Grupy ORPEA we Wrocławiu, gdzie działa Centrum Alzheimera, udzielając jednocześnie kilku porad rodzinom, opiekującym się bliskim z chorobą Alzheimera w domu.

 Jak pandemia wpływa na stan podopiecznych w Centrum Alzheimera w domu opieki?

Choć ze względu na swój stan poznawczy podopieczni domu opieki nie rozumieją dokładnie co się dzieje lub zapominają o tym dość szybko, te wszystkie trudne emocje z nimi zostają. Podopieczni Centrum Alzheimera wyczuwają ogólnie panujące napięcie, dlatego bywają mniej spokojni i bardziej zagubieni. Brak bezpośredniego kontaktu z bliskimi (wstrzymane odwiedziny w związku ze stanem epidemicznym) i tęsknota są niestety zauważalne w ich niespokojnym zachowaniu. Niektórzy przyjmują postawę lękową, która manifestuje się często stanami obniżonego nastroju.

W jaki sposób zespół Centrum Alzheimera minimalizuje te lęki i trudne emocje?

Chcemy, by pomimo trudnej sytuacji nasi mieszkańcy mieli komfort spokojnego życia. Dlatego naszym podstawowym celem w działaniach jest zbudowanie u nich poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji. Po pierwsze, staramy się ograniczyć dostęp do niepewnych i trudnych informacji płynących z mediów, które niezrozumiane we właściwy sposób mogą wzbudzić duży niepokój. Staramy się również aby personel – a jest to stały zespół opiekunów i terapeutów – w miarę możliwości, nie mówił zbyt wiele o koronawirusie, nie wprowadzał dodatkowej atmosfery strachu. Zamiast tego, dbamy o pozytywny nastrój mieszkańców organizując im czas i starając się, aby pandemia nie przeszkodziła w ich stałym harmonogramie.

Dlatego życie w naszym Centrum toczy się stosunkowo normalnie. Stosując się do zaleceń sanitarnych, nasi mieszkańcy dalej mają prowadzone zajęcia grupowe, mogą korzystać z większości proponowanych aktywności, spędzają dużo czasu na świeżym powietrzu oraz na wspólnych zajęciach. Największą trudnością, która się pojawia, jest brak możliwości odwiedzin. Dlatego dbamy, aby osoby które kontaktu z rodziną potrzebują, miały taką możliwość. Proponujemy rozmowy telefoniczne, rozmowy przez tablet (wideokonferencje) lub też odwiedziny przez szybę. Wiadomo, że nie zastąpi to bezpośredniego kontaktu, jednak nasi mieszkańcy bardzo dobrze przyjmują takie formy spotkań z bliskimi.

Co radzimy opiekunom osób z chorobą Alzheimera, którzy opiekują się bliskim w domu?

Opiekunowie, którzy pomimo pandemii muszą sprawować opiekę nad swoimi bliskimi w domach, borykają się z podobnymi trudnościami.  Pamiętajmy, że zdolność do odczuwania emocji innych osób, nawet w zaawansowanych stadiach choroby, u osób chorujących na Alzheimera jest naprawdę dobra. Dlatego też najważniejszym zadaniem jest zadbanie w tym czasie o spokój swój i swojego podopiecznego. Oczywiście warto słuchać oficjalnych komunikatów, dotyczących aktualnej sytuacji, ale nie ma potrzeby skupiania swojej uwagi tylko na tym. Istotne jest także to, aby chory trudnych informacji z mediów otrzymał jak najmniej. Do tego bardzo przydatne będą wszelkie działania, które budują poczucie bezpieczeństwa. Trzeba ułożyć taki plan dnia, który w jak najmniejszym stopniu wpłynie na samopoczucie chorego. Ważne, żeby pomimo pandemii, ten harmonogram był stały i niezmienny. Warto zająć czas choremu, aktywizować go, zaangażować do pomocy w czynnościach dnia codziennego i zadbać o jego dobry nastrój. Jeśli ze względu na izolację chory nie ma kontaktu ze swoimi bliskimi i pojawia się tęsknota, postarajmy się umożliwić mu podtrzymanie relacji w inny sposób – przez telefon, rozmowy przez Skype, wideorozmowy.

Pamiętajmy też, że to opiekunowie odpowiedzialni są za zachowanie środków ostrożności takich jak dystans społeczny czy częste mycie rąk. Warto jednak tłumaczyć te dodatkowe potrzeby w bardzo prosty sposób, nie wchodząc w szczegóły. Podczas tego trudnego czasu bardzo ważne jest, aby opiekun zadbał też o siebie, dał sobie możliwość na odpoczynek – w miarę możliwości poprosił o pomoc w opiece. Całkowicie naturalnymi emocjami będą smutek, strach i złość – warto sobie na nie pozwolić, zawsze pamiętając by poszukać wsparcia wśród innych członków rodziny czy przyjaciół, nie u swojego podopiecznego, aby dodatkowo go nie obciążać.