Czas na dobrą zmianę w opiece długoterminowej
„Sektor opieki długoterminowej od wielu lat jest zaniedbywany i niedofinansowany, wyczerpują się jego zasoby, zarówno ludzkie, jak i materialne. Czas oczekiwania na przyjęcie do zakładu opiekuńczo-leczniczego czy pielęgnacyjnego wydłużył się do ok. 15 miesięcy, czyli nieustannie rośnie. Nowoczesna opieka długoterminowa powinna łączyć opiekę medyczną z socjalną – to jedno z największych wyzwań samorządowych na poziomie powiatów” – czytamy w liście dr Elżbiety Szwałkiewicz, Prezes Zarządu Koalicji Na pomoc Niesamodzielnym. W dniach 26-27 listopada 2019 r., z inicjatywy Koalicji, odbyła się Konferencja OPIEKA DŁUGOTERMINOWA W POLSCE – DZISIAJ I JUTRO, która ma być początkiem publicznej, ponadpartyjnej debaty o przyszłości usług pomocowych i opiekuńczych, które powinny być „standaryzowane, koordynowane, nadzorowane i poparte stabilnymi źródłami finansowania”. ORPEA Polska jest partnerem Konferencji oraz Raportu, który staje się punktem wyjścia do rozmów i zawiera rekomendacje dla rządzących.
Raport OPIEKA DŁUGOTERMINOWA W POLSCE pod redakcją Prof. Piotra Błędowskiego, został przygotowany przez zespół ekspertów uczelni ekonomicznych. Zawiera 3 główne rozdziały:
- Przesłanki demograficzne, społeczne i ekonomiczne zwiększenia zapotrzebowania na świadczenia opieki długoterminowej
- Charakterystyka rozwiązań zagranicznych
- Propozycje rozwiązań mających na celu konstrukcję nowoczesnego, kompleksowego systemu opieki długoterminowej w Polsce
Raport kończy się swoistym Dekalogiem – listą 10 konkretnych działań, które powinny być podjęte
w początkowym etapie wprowadzania zmian w systemie opieki długoterminowej. Autorzy Raportu zakładają, że zmiany będą wprowadzane etapami, w zależności od skali potrzeb osób wymagających wsparcia, sytuacji na rynku pracy
i sytuacji gospodarczej, a w szczególności – stanu finansów publicznych.
10 kroków do zmiany systemu opieki długoterminowej w Polsce
1. Przeprowadzenie debaty publicznej na temat celów, organizacji i finansowania opieki długoterminowej
Debata powinna zawierać elementy edukujące społeczeństwo w kwestii niesamodzielności i społecznej odpowiedzialności za sytuację osób niesamodzielnych, a jednym z jej kluczowych celów jest uzyskanie społecznej aprobaty dla i tak nieuniknionego budowania systemu opieki długoterminowej.
- Zdefiniowanie niesamodzielności na potrzeby prawa i sformułowanie szczegółowych zasad orzekania o niesamodzielności i jej stopniach
Konsekwencją zdefiniowania niesamodzielności na potrzeby przepisów prawa będzie wskazanie różnic w jej poziomie
i określenie stopni niesamodzielności, co pozwoli na trafne oszacowanie skali potrzeb i wydatków.
- Dokonanie szczegółowych szacunków dotyczących liczby osób wymagających opieki długoterminowej
Szacunek liczby osób wymagających wsparcia powinien zostać uzupełniony o monitoring ich potrzeb w celu określenia niezbędnego zakresu wsparcia, dostosowania zasobów opieki długoterminowej do faktycznych potrzeb i odpowiedniego przygotowania kadr.
- Wstępne oszacowanie kosztów świadczeń
Szacunek kosztów będzie miał jedynie orientacyjnych charakter i powinien być traktowany jako wskazówka
w formułowaniu polityki finansowej systemu. Trzeba też pamiętać, że obecnie wydawane środki wymagają innej alokacji, ponieważ w małym tylko stopniu stymulują rozwój rynku opieki długoterminowej.
- Oszacowanie kadr niezbędnych do zaspokojenia potrzeb w zakresie opieki długoterminowej
w początkowym okresie
Osoby najbardziej niesamodzielne powinny zostać objęte świadczeniami w pierwszej kolejności. Jednak konieczne jest zatrudnienie większej liczby osób, na dodatek przygotowanych zawodowo do zapewnienia opieki, a nie tylko asystowania lub pomocy w prostych czynnościach.
- Określenie zasad regulacji rynku
Sformułowane powinny zostać czytelne, powszechnie obowiązujące zasady dopuszczania usługodawców na rynek opieki długoterminowej, wymagania wobec kadr takich podmiotów, poziom wyposażenia w sprzęty i urządzenia, zasady kontroli działalności i prowadzenia sprawozdawczości niezależnie od sektora, który dany podmiot reprezentuje. Celem kontroli musi być zapewnienie zaspokojenia konkretnych potrzeb świadczeniobiorców, a nie poszukiwanie ewentualnych nieprawidłowości w dokumentach i karanie podmiotu.
- Utworzenie instytucji odpowiedzialnej za organizację opieki długoterminowej i gospodarkę finansową
Trzeba ustalić, czy finansowanie opieki długoterminowej prowadzi jeden podmiot (jak w przypadku powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego), czy więcej. Nie powinien to być jednak NFZ, ale jednostka zachowująca odrębność prawną i dbająca o odrębność budżetu opieki długoterminowej od budżetu NFZ i pomocy społecznej.
- Opracowanie koncepcji kształcenia kadr na potrzeby opieki
System kształcenia kadr powinien być konstruowany i modyfikowany zależnie od rozpoznanych zmian w popycie na usługi opiekuńcze i pielęgnacyjne.
- Przygotowanie szczegółowych projektów rozwiązań
W przygotowaniu szczegółowych rozwiązań powinien uczestniczyć zespół złożony z przedstawicieli płatnika, administracji samorządowej, pacjentów i ich opiekunów oraz usługodawców.
- Przygotowanie projektów aktów prawnych: ustawy dotyczącej opieki długoterminowej, ustaw zmieniających obowiązujące oraz aktów wykonawczych, tak by mogły wejść w życie w zbliżonym do siebie terminie i stworzyły podstawy prawne dla systemu opieki długoterminowej
Koordynacja działań powinna spoczywać w odpowiedniej komórce administracji centralnej – najlepiej w Kancelarii Premiera – i powinien za nie odpowiadać koordynator w randze sekretarza stanu.
Raport jest dostępny w całości na stronie: www.niesamodzielnym.pl/uploads/RAPORT_OPIEKA_DLUGOTERMINOWA.pdf