Etyka w opiece

Etyka w Domach opieki ORPEA Rezydencje

Zagadnienia dotyczące etyki nieodłącznie towarzyszą ludzkiej egzystencji od tysięcy lat. Po raz pierwszy tego terminu użył Arystoteles w IV w. p.n.e. w dziele „Etyka nikomachejska” na oznaczenie opisowo-krytycznego studium tego, co dotyczy etosu jako ludzkiego charakteru, obyczaju, utrwalonego sposobu zachowania się w środowisku życia i zamieszkania.

Czym zajmuje się etyka obecnie?  W aspekcie normatywnym etyka zajmuje się ustalaniem tego co jest moralnie dobre, a co złe. Wytycza normy moralnie pozytywnego postępowania i wskazuje sposoby takiego przekształcania obiegowej moralności, by dostosować ją do przyjętego ideału moralnego na podstawie przyjętych ocen i związanych z nimi powinności. Najprościej mówiąc, jej celem jest wskazanie, jak człowiek powinien zachowywać się, działać i funkcjonować, między sobą i wobec tego, co go otacza. Wobec powyższego rodzi się pytanie czy w dzisiejszych czasach jest miejsce na refleksję etyczną w zakresie opieki długoterminowej a jeśli tak, to na czym ona w ogóle polega?

Etyka kliniczna lub etyka opieki nie jest ani nauką, ani sztuką, ani sądem.

Jest to symetryczna relacja międzyludzka ustanowiona w dziedzinie kliniki lub opieki między tym, kto pyta, a tym, kto odpowiada. Należy jednak pamiętać, że refleksja etyczna nie może być zdefiniowana bez odniesienia do koncepcji moralności, prawa, deontologii, jak również „dobrych praktyk” oraz odpowiedzialności zawodowej, instytucjonalnej i osobistej.

Jako lider opieki długoterminowej w Polsce, ORPEA Polska czuje się zobowiązana, by:

• zapewniać osobom starszym odpowiednią opiekę i wsparcie
• chronić prawa do życia społecznego, rodzinnego, uczuciowego i intymnego
• wspierać opiekunów rodzinnych i osoby bliskie mieszkańców
• dbać o zrównoważone, symetryczne relacje międzyludzkie pomiędzy mieszkańcem, personelem i najbliższymi na różnych etapach i we wszystkich aspektach.

Wyznajemy zasadę, że każdy zasługuje na to, by cieszyć się możliwie najlepszym życiem w poczuciu bezpieczeństwa, szacunku i poszanowania godności do samego  końca.

Dlatego w naszych Domach opieki stosujemy zasady etyki, szczególnie takie jak:

• Poszanowanie godności, które przejawia się w poczuciu własnej wartości i szacunku dla samego siebie, co wyraża się w pragnieniu posiadania także szacunku ze strony innych z uwagi na własne walory duchowe, moralne czy też zasługi społeczne. Godność ludzka dotyczy każdego człowieka, bez względu na płeć, na to jakie stanowisko zajmuje, z jakiego kraju pochodzi, jakiej jest rasy i jaki rodzaj religii wyznaje. Tak więc należy uznać każdą osobę w jej człowieczeństwie, obywatelstwie i niepowtarzalnej tożsamości.
• Autonomia, która oznacza respektowanie wolności wyboru mieszkańców, posiadanie Ich zgody na wszelkie działania z Ich udziałem, poszanowanie woli i decyzji. Zasada ta jest często lekceważona w placówkach opiekuńczych w myśl powszechnie uznanej zasady „to dla Jej/Jego dobra!”. W Domach pod szyldem ORPEA Rezydencje ZAWSZE pytamy rezydenta, oczywiście, z uwzględnieniem możliwości poznawczych, o zdanie, szanujmy podjęte decyzje, a także zachęcamy go do korzystania z całego potencjału własnego. Zawsze cierpliwie wysłuchajmy tego, co druga osoba chce nam powiedzieć.
• Dobroczynność polegająca na przyczynianiu się do dobra i pomocy innym, co skutkować będzie dobrostanem psychicznym, fizycznym czy społecznym. Należy zawsze wspierać mieszkańca w sposób zindywidualizowany i kompleksowy, bez względu na to, jak dużej ilości pomocy potrzebuje.
• Nieszkodzenie zgodnie z zasadą Hipokratesa „Primum non nocere”. Jest to unikanie przeszkadzania, utrudniania lub naruszania fizycznych, psychicznych i społecznych interesów podopiecznych. Obowiązkiem każdego kto sprawuje opiekę nad mieszkańcem jest to, aby nie szkodzić. Nieszkodzenie jest nie tylko zasadą etyczną, jest to norma ustanowiona przez prawo i może podlegać sankcjom karnym.
• Prawda – według Kanta jest absolutnym obowiązkiem. Prawo zobowiązuje personel medyczny do mówienia prawdy podopiecznym na temat tanu zdrowia w sposób całkowicie zrozumiały i wyczerpujący. Wykazano, że przekazywanie prawdziwych informacji, w sposób uczciwy i odpowiedni, przynosi korzyści w postaci lepszego przestrzegania zaleceń co do leczenia i wskazuje na większe zaufanie do personelu. Zasada ta jest czasami lekceważona, ponieważ prawda może być dla podopiecznych szkodliwa i może być w konflikcie z zasadą nieszkodzenia. Pamiętajmy także, że każdy ma prawo zrezygnować z informacji o stanie zdrowia – ze wskazaniem, czy rezygnuje ze wszystkich informacji, czy tylko z niektórych.
• Prywatność/poufność mają za zadanie chronić rezydenta. Każdy ma prawo do zachowania tajemnicy informacji na swój temat przez osoby sprawujące opiekę. Ma też prawo do ochrony danych. Tajemnica obejmuje wszelkie informacje dotyczące stanu zdrowia, rozpoznania i przebiegu leczenia, jak również życia prywatnego, rodzinnego i zawodowego. Nie zapominamy w typ punkcie również o prawie do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami
• Ostrożność/czujność zasada ostrożności jest zasadą stosowaną, gdy ryzyko jest możliwe i nie jest znane. Często jest restrykcyjna i stoi w sprzeczności z innymi zasadami etycznymi (przykład: w przypadku izolacji, istnieje dylemat między ostrożnością, a wolnością i autonomią). Zasada czujności respektuje inne zasady etyczne, ale wymaga więcej uwagi, pracy, monitorowania i wiąże się z własną odpowiedzialnością (przykład: ośrodki bez przymusu, bez stosowania pasów zabezpieczających czy barierek przy łóżkach). Przedkładamy zasadę czujności nad zasadę ostrożności.
• Dobre traktowanie dotyczy wszystkich rezydentów, jak i osób zatrudnionych w Domu opieki. Zawsze w celu poprawy praktyk zawodowych, lepszego wsparcia na co dzień dla podopiecznych i pracowników, będzie to kwestia przeprowadzenia refleksji etycznej opartej na zaleceniach, protokołach, traktatach prawnych, ale także na doświadczeniu i ocenie codziennych praktyk. Identyfikujemy wszelkie problemy etyczne napotkane w codziennej pracy i omawiamy je na zebraniach zespołów wielodyscyplinarnych oraz zebraniach komitetów do spraw etyki. Chcemy przyjrzeć się wszelkim wątpliwościom i niejasnościom by znaleźć pozytywne rozwiązania zgłoszonego problemu.